De verlaging van de belastingvermindering voor giften zal de vrijgevigheid van de Belgen en duizenden begunstigden schaden, schrijven Erik Todts (Ethische Fondsenwerving vzw), Cécile Coune (Belgische Federatie Filantropische Stichtingen), Marc Michils (Kom op tegen Kanker) en Els Hertogen (11.11.11) namens een coalitie van 473 organisaties, verenigingen en instellingen.

Soms begint een ramp niet met een knal, maar met een paar droge zinnen op pagina 38 van een regeerakkoord. Geen headlines, geen alarmbellen – alleen een kille rekensom die honderden organisaties en miljoenen mensen zal raken. De Belgische regering wil het fiscale voordeel voor giften verlagen van 45 procent naar 30 procent.

Een detail, zou je denken. Maar in werkelijkheid is het een botte ingreep in het sociale weefsel van dit land. Volgens verklaringen in het parlement was deze verlaging al het resultaat van een compromis. Dit politieke ‘compromis’ ondermijnt de slagkracht van 2.500 verenigingen die dagelijks bouwen aan het algemeen belang.

Die organisaties zijn geen anonieme instellingen. Ze zijn de reddingsboei voor duizenden mensen, de motor achter cruciaal onderzoek, de stem voor wie anders niet gehoord wordt.

Het Instituut voor Tropische Geneeskunde helpt infectieziekten bestrijden en pandemieën voorkomen. Kom Op Tegen Kanker financiert levensreddend onderzoek en begeleidt kankerpatiënten. De Restos du Cœur serveren warme maaltijden aan wie honger heeft. Amnesty International strijdt tegen mensenrechtenschendingen, diverse verenigingen komen op voor natuur en milieu, terwijl honderden kleinere vzw’s en sociaal- culturele verenigingen op lokaal niveau het verschil maken – van inloophuizen voor daklozen tot projecten voor kinderen in kansarmoede. Dit is het ecosysteem dat door de maatregel dreigt te verzwakken.

Goede doelen

Achter elk van die organisaties staan mensen. Meer dan een miljoen Belgen engageren zich financieel voor goede doelen: voor dierenwelzijn, mensenrechten, gezondheidszorg, wetenschappelijk onderzoek, sociale inclusie, internationale solidariteit. Ze doen dit omdat ze geloven dat samenleven méér is dan een optelsom van individuele belangen en omdat geven niet zomaar liefdadigheid is, maar een daad van verbondenheid.

En de cijfers liegen niet. In 2023 deden Belgen giften van minstens 40 euro voor samen 362 miljoen euro aan verenigingen – een verdubbeling in tien jaar tijd. De geplande maatregel zal rechtstreeks gevolgen hebben voor ruim een
miljoen huishoudens die gemiddeld meer dan 350 euro per jaar schenken aan een of meerdere van de 2.500 verenigingen en stichtingen die erkend zijn om giften met belastingvoordeel te innen. De fiscale aftrekbaarheid was daarbij geen detail, maar een katalysator. Tijdens de Covid-19-crisis werd ze zelfs tijdelijk verhoogd naar 60 procent, om extra solidariteit te stimuleren.

Vandaag kiest de regering ervoor om dit belastingsvoordeel te verlagen van 45 procent naar 30 procent. Deze wijziging zal de staatskas nauwelijks iets opleveren: volgens minister van Financiën Jan Jambon gaat het om een besparing van (amper) 40,26 miljoen euro per jaar. Een druppel op de gloeiende plaat van de overheidsfinanciën, maar een klap voor duizenden initiatieven die levens redden, onrecht bestrijden, zorg verlenen en kwetsbare mensen ondersteunen.

Bovendien raakt deze maatregel niet enkel grote ngo’s. Duizenden kleinere initiatieven, vaak lokaal verankerd en gerund door vrijwilligers, overleven dankzij giften. Zij hebben geen toegang tot grote fondsen of corporate sponsoring. Achter elke gift schuilt een verhaal en een engagement. Wat we dreigen te verliezen, is geen abstract systeem, maar een ecosysteem van solidariteit. Een netwerk van burgers en organisaties die zich inzetten voor een betere samenleving.

Zorgwekkend

De boodschap die door deze maatregel aan burgers wordt uitgezonden, is bijzonder zorgwekkend: in plaats van vrijgevigheid en engagement te waarderen, worden ze belemmerd, alsof collectieve inspanning en solidariteit van secundair belang zijn.

Daarom doen wij, als verenigingssector, een dringende oproep aan de regering om dit voornemen te herzien. Solidariteit is geen luxe, maar een duurzame investering in de samenleving. We pleiten voor een duidelijk signaal: behoud een voldoende hoge fiscale aftrekbaarheid, niet als gunst, maar als hefboom voor vrijgevigheid. Dit is geen kwestie van cijfers op een balans, maar van mensen, levens en essentiële diensten. Een samenleving die solidariteit waardeert, kiest ervoor om ze te versterken, niet te verzwakken.

Ondertekend door 473 middenveldorganisaties waaronder 11.11.11, Kom op tegen Kanker, Amnesty International, de Koning Boudewijnstichting, Kinderarmoedestichting Pelicano, Spullenhulp en tal van sociaal-culturele verenigingen, musea en academische instellingen zoals de KU Leuven en het Museum voor Schone Kunsten Gent.

In De Morgen op 13/03/2025

““Ontwikkelingshulp halveren”, ­lazen we afgelopen weekend in deze krant, als een van de vele manieren waarop de Arizona-coalitie stevig wilde saneren. Intussen werd dat genuanceerd door berichten dat sommige besparingen nog diepgaand besproken moesten worden.”

“De politieke keuzes die nu gemaakt worden, reflecteren welk soort samenleving wij willen zijn. Solidair en met een open blik naar de buitenwereld, of starend naar de eigen navel? Volgens ons is dat laatste geen optie. Want het buitenland is meer dan ooit binnenland geworden. Kijk naar de impact van oorlog, klimaatcrisis of een wereldwijde pandemie op onze eigen economie en ons dagelijkse leven. Omgekeerd heeft ons binnenlands beleid een grote impact op het buitenland.”

“België is geen eiland. Hoe klein ook, wij hebben een rol te spelen in de wereld. Vanuit moreel oogpunt. Omdat wij ooit hebben afgesproken – met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens – om altijd op te komen voor mensenrechten voor iedereen. Maar ook vanuit strategisch oogpunt is het gewoon verstandig. Veiligheid en welvaart voor België en de Belgen start in het buitenland.”

“Als je echt wilt dat veiligheid en welzijn voor iedereen gerealiseerd worden, dan moet je ook durven te investeren in het aanpakken van de oorzaken van menselijke en economische onveiligheid. Dat doe je door te investeren in diplomatie en ontwikkelingssamenwerking.”

“Ontwikkelingssamenwerking wordt al te vaak afgeschreven als een “druppel op een hete plaat”. Onterecht. Je stopt ook niet met investeringen in kankeronderzoek omdat we er tot nog toe niet in slagen om elke kanker te genezen en te voorkomen.”

“Investeren in ontwikkelingssamenwerking ís en blijft een politieke keuze. Onze vraag is om die keuze niet vanuit ideologische voorafnames of symbolen te maken, maar onderbouwd en met een langetermijnvisie. Om vanuit ieders belang beleid te voeren. Om daarvoor in de broodnodige middelen te voorzien en onze internationale engagementen na te komen.”

~ Arnout Justaert (ngo-federatie), Els Hertogen (directeur 11.11.11), Jean Van Wetter (directeur Enabel), Joris Totté (directeur BIO – the Belgian Investment Company for Developing Countries), Arnaud Zacharie (directeur CNCD-11.11.11) en Raphael Maldague (directeur ACODEV) in De Standaard 29/08/2024

Meer dan 120 prominente Belgische stemmen uit diverse sectoren – bedrijfsleiders, rectoren van alle Belgische universiteiten, academici, jeugdorganisaties, vakbonden, mutualiteiten, en culturele actoren – roepen de federale onderhandelaars op om werk te maken van investeringen in internationale solidariteit.

De Belgische ontwikkelingssamenwerking staat wereldwijd hoog aangeschreven. Door zich te richten op de meest kwetsbare landen en sectoren zoals gezondheid, onderwijs, voedselzekerheid, gendergelijkheid en noodhulp, maakt België een wezenlijk verschil voor miljoenen mensen.

Toch haalt België zijn eigen budgetdoelen niet. Hoewel de internationale afspraak duidelijk is – 0,7 procent van het bruto nationaal inkomen (bni) tegen 2030, zoals afgesproken in de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN – geeft België momenteel slechts 0,44 procent van het bni uit aan internationale solidariteit. Dat ligt onder het Europese gemiddelde, en zelfs onze buurlanden doen het op dat vlak beter.

In een tijd waarin we worden geconfronteerd met grote wereldwijde uitdagingen, zoals klimaatverandering, groeiende ongelijkheid, pandemieën en conflicten, is internationale samenwerking geen optie, maar een noodzaak. Voldoende financiering is essentieel om stabiliteit te bevorderen en toekomstige crisissen te voorkomen. Het is een onmisbaar instrument in de strijd tegen armoede en ongelijkheid in lage-inkomenslanden.

Belgische ontwikkelingssamenwerking is niet alleen solidariteit, maar ook een investering in wereldwijde stabiliteit. In onze onderling verbonden wereld hebben problemen elders impact op ons, zoals overstromingen, pandemieën en energiecrises door oorlogen. Internationale solidariteit pakt de oorzaken van instabiliteit in de meest kwetsbare regio’s mee aan, voorkomt conflicten en vermindert het risico op boemerangeffecten. Het stimuleert duurzame economieën in partnerlanden en bevordert gedeelde welvaart. Het versterkt de rechtsstaat, beschermt mensenrechten en bestrijdt corruptie, allemaal cruciale pijlers voor duurzame ontwikkeling.

Uiteraard brengt investeren in deze complexe contexten uitdagingen met zich mee. Daarom blijft het verbeteren van de effectiviteit van internationale solidariteit een prioriteit. Onderzoek toont aan dat er wel degelijk resultaten zijn: armoede neemt af, mensen krijgen betere toegang tot onderwijs, de levensverwachting en gezondheidssystemen verbeteren, en conflicten worden voorkomen. Volgens de OESO levert elke euro die in conflictpreventie wordt geïnvesteerd, later maar liefst zestien euro op. Een enorme winst. Onderzoekers van Princeton en Duke berekenden dat investeren in pandemiepreventie 500 keer goedkoper is dan achteraf de gevolgen van een pandemie bestrijden. Om dat te bereiken is het essentieel dat we internationaal beleid op andere gebieden, zoals klimaat, handel en migratie, goed op elkaar afstemmen. Zo kunnen we de Duurzame Ontwikkelingsdoelen bereiken, zowel in België als wereldwijd.

Daarom roepen we de partijen die onderhandelen over de toekomstige federale regering op om te investeren in het budget voor ontwikkelingssamenwerking, zowel op vlak van kwaliteit als van kwantiteit.

Want nu investeren in internationale samenwerking betekent dat we bouwen aan een betere toekomst voor iedereen, wereldwijd en ook hier.

Dit zijn enkele van de ondertekenaars: de Belgische rectoren; Els Hertogen, directeur 11.11.11; Fréderic Bosty, CEO The Nutty Farmer; Caroline Copers, algemeen secretaris Vlaams ABVV; Valerie Del Re, directeur Greenpeace België; Charlotte Delfosse, CEO Bel&Bo; Piet Colruyt, Impact House; Kathleen Claes, CEO Java koffie; Marc Michils, voorzitter Kom op tegen Kanker; Jo Deman, verbondscommissaris Scouts en Gidsen Vlaanderen; Ann Vermorgen, voorzitter ACV; Peter Wouters, voorzitter beweging.net; GertTruyens, nationaal voorzitter ACLVB; Thomas Van Craen, CEO Triodos Bank België; Leen Van den Neste, CEO vdk bank; Mgr. Lode Van Hecke, bisschop van Gent; David Van Reybrouck, schrijver; Els Van Doren, Chirojeugd-Vlaanderen; Luc Van Gorp, Voorzitter Christelijke Mutualiteiten (CM); Lut Lynen, directeur Instituut voor Tropische Geneeskunde; Salvatore Iannello, CEO Chocolatier Galler; Eric Domb, CEO Pairi Daiza; Heidi Degerickx, coördinator Netwerk tegen Armoede; Thierry Bodson, voorzitter ABVV; Xavier Brenez, directeur-generaal Onafhankelijke Ziekenfondsen

In De Morgen op 6/12/2024