Dekoloniseren
Dekoloniseren is erkennen wat uit het koloniale systeem voortvloeit, racisme bestrijden en streven naar gelijkwaardig burgerschap, evenwaardige samenwerking en inclusie.
Josfien Fraeyman
Medewerkster Dekoloniseren en Humanitaire Hulp 02 536 19 27 contacteerErkennen, veroordelen, aanpakken
Dekoloniseren is beginnen met de veroordeling van kolonisatie als een onrechtvaardig en gewelddadig systeem. De kolonisatie zoals ze is: gewelddadig, paternalistisch, roofzuchtig.
De kolonisatie was een fundamenteel onrechtvaardig systeem, dat was gebouwd op uitbuiting van de gekoloniseerde gebieden om in het Westen de groei aan te vuren en welvaart te creëren; op racisme dat die uitbuiting moest rechtvaardigen; op het paternalisme van witte missionarissen en koloniale ambtenaren die de plaatselijke bevolking niet als volwaardige mensen behandelden; en op alomtegenwoordig fysiek en psychologisch geweld om het koloniale systeem op te leggen en af te dwingen.
Waarom is dekoloniseren belangrijk?
Leren uit het verleden
Dekolonisatie begint met het besef dat het verleden sporen nalaat in het heden. Dat structuren en machtsverhoudingen die vandaag bestaan, bepaald worden door wat voorafging en doorleven in onze samenleving, hoe anders die ook lijkt te zijn dan die van lang vervlogen tijden. Wie kijkt naar dat verleden, onbevangen, eerlijk, zonder taboes, leert daaruit wat we vandaag, hier en nu, moeten rechttrekken.
Erfgenaam van een donkere geschiedenis
Onze wereld is de erfgenaam van de kolonisatie. Een geschiedenis van verovering en onderwerping die al voor 1492 begint. Van uitroeiing van oorspronkelijke volkeren, slavenhandel en inlijving van landen als kolonies. Ze uit zich vandaag nog in de internationale economische en politieke machtsverhoudingen en in ideeën en beelden van meerderwaardigheid van witte Europeanen en hun nazaten wereldwijd tegenover iedereen die dat niet is, hier en in Afrika, Azië, de Amerika’s en Oceanië.
Liefdadigheidsvlag
Is een gelijkwaardig partnerschap mogelijk wanneer de ene partner financieel (sterk) afhankelijk is van de andere?
In onze superdiverse samenleving kleurt de ngo-sector nog altijd overwegend wit, wat tot een eenzijdige, witte manier van denken en functioneren leidt. En we hangen ook nog te vaak de liefdadigheidsvlag uit: de witte ngo-medewerker die ‘hulpbehoevenden’ in ‘ontwikkelingslanden’ gaat ‘redden’. Jazeker, er is binnen de sector kritiek op die manier van kijken. Toch lijkt het moeilijk om ze helemaal van ons af te schudden. Ngo’s van de toekomst gaan voor systeemverandering en bestrijden scheve machtsverhoudingen. Ook de neokoloniale Noord-Zuidverhouding waar ze zelf deel van uitmaken.
Integrale aanpak in werkgroep
Met de werkgroep dekoloniseren, gelijkwaardige partnerschappen & ontkokering willen ngo-federatie en 11.11.11 daar verandering in brengen. Sinds februari 2020 komen we geregeld samen met een 15-tal geëngageerde leden om uit te wisselen en na te denken over hoe we dekolonisering in de praktijk kunnen stimuleren. We gaan voor een integrale aanpak die focust op internationale partnerschappen, beeldvorming & taal, inclusie en HR-beleid, antiracisme.
Sinds 2022 zijn de drie werkgroepen geïntegreerd in 1 werkgroep ‘dekoloniseren, ontkokering & gelijkwaardige partnerschappen’.
Er vonden in de werkgroep verschillende peer-2-peer-leersessies plaats voor medewerk.st.ers, leidinggevenden en directrices/-teurs, zodat ze binnen hun organisatie concreet aan de slag kunnen in dekolonisering, gelijkwaardige partnerschappen en ontkokering. Verschillende vormingen vonden plaats over beeldvorming, inclusieve communicatie, inclusieve rekrutering, etc. Ook lieten we diverse onderzoeken uitvoeren (zie verder).
Wil je meedoen?
Wil jij in ook aan de slag met dekoloniseren binnen jouw organisatie? Weet je niet waar te beginnen of zoek je een klankbordgroep voor je ideeën? Zoek je een facilitator voor een brainstorm met collega’s over wat dekoloniseren voor jouw organisatie betekent?
Neem contact met ons op en we bekijken samen welke ondersteuning we vanuit de werkgroep ‘dekoloniseren, gelijkwaardige partnerschappen & ontkokering’ kunnen bieden! Je kan ook op elk moment aansluiten in de werkgroep.
Binnen de werkgroep keken we in de spiegel. We bundelden inzichten, interessante bronnen, interviews en vormingen tot de inspiratiegids ‘Dekoloniseren. Nu!’.
We dagen met deze publicatie iedereen uit om met een dekoloniale bril naar de eigen werking te kijken en de discussie te voeren. Geen one size fits all, geen stappenplan of checklist, maar stof tot nadenken, tot discussie en actie. Doe je mee?
Lexicon
Deze woordenlijst met termen over dekolonisatie hoort bij de Inspiratiegids ‘Dekoloniseren.Nu!’. Het is ter inspiratie voor Belgische actoren van internationale rechtvaardigheid.
- Interactieve versie (klik om te bezoeken)
- PDF versie
Inspiratiegids Dekoloniseren – NL
Reflectie over wat dekoloniseren betekent, is een essentiële eerste stap naar dekoloniseren in de praktijk. Kijk met een dekoloniale bril naar je eigen werking.
Download
Inspiratiegids Dekoloniseren – FR
La réflexion et la discussion sur la signification et l’importance de la décolonisation constituent un premier pas essentiel vers la décolonisation dans la pratique.
Download
Inspiratiegids Dekoloniseren – EN
Reflection about what decolonization means is an essential first step. With this publication, we challenge everyone to look at their own organization through a decolonial lens.
Download
Inspiratiegids Dekoloniseren – ES
La reflexión y el debate sobre lo que significa la descolonización y por qué es importante constituyen un primer paso esencial hacia la descolonización en la práctica. Con est…
Download
Lexicon Inspiratiegids ‘Dekoloniseren.Nu!’ (Pdf)
Deze woordenlijst met termen over dekolonisatie hoort bij de Inspiratiegids ‘Dekoloniseren.Nu!’. Het is ter inspiratie voor Belgische actoren van internationale rechtvaardigheid.
DownloadIn opdracht van ngo-federatie en 11.11.11 werd in 2020 een onderzoek verricht door de UGent rond welke implicaties dekolonisering heeft voor de Vlaamse sector van ontwikkelingssamenwerking.
Lees-, kijk-, luistertips van de werkgroep
- Uitgebreide lees-/kijk-/luistertips van de werkgroep
- BOND (UK): Toolkit on anti-racism & decolonization for organizations
- Bronnen van Partos (Nederland) rond inclusieve communicatie.
- Innovation Hub van Partos met o.a. Power Awareness Tool, Dream Papers over Shift the Power & Series over dekolonisatie van de ngo-sector
- How to decolonise international development: some practical suggestions
- Podcast met Olivia Rutazibwa – Racisme dient een doel
- Kinderen van de kolonisatie – VRTNU
- Oxfam blog #PowerShifts Resources on Anti-Racism in Development and Aid
- OneWorld: Waarom deze ontwikkelingscampagnes echt niet meer kunnen
- https://www.withuiswerk.nl/
- No White Saviours – Decolonize your mind
- Let’s Save Africa – Gone wrong
- One World: “Met deze koloniale taal stoppen we“
- Socius: diversiteit en sociaal-cultureel werk: een vurig pleidooi voor ambitie én nuance
- Ella vzw: handleiding intersectioneel denken
- Diversiteitsdienst Actiris: begeleiding
- Online tool voor een diverse en inclusieve werkomgeving (Unia)
- Campagne Dekoloniseer 2.0 van Hand in hand tegen racisme
Voorbij Noord-Zuid, naar een globale aanpak
De grote uitdagingen van onze tijd – klimaat, migratie, ongelijkheid, vergrijzing, waardig werk, leefbare steden – spelen overal. De opdeling Noord-Zuid is voorbijgestreefd.
Lees Meer
Evenwaardige partnerschappen
Samenwerking met partners wereldwijd staat centraal in onze werking. De macht in partnerrelaties is echter vaak scheef verdeeld en weerspiegelt oude koloniale verhoudingen. Hoe bev...
Lees Meer
Werkgroep dekoloniseren, evenwaardige partnerschappen & ontkokering Noord-Zuid
De werkgroep ‘dekoloniseren, gelijkwaardige partnerschappen & ontkokering’ brengt leden van ngo-federatie en 11.11.11 samen rond de thema’s dekoloniseren, gelijkwaardige part...
Lees Meer